Rudy vroeg mij eens naar zijn bijdrage over beslissen in 5 stappen te kijken. Ik had er wel wat kritiek op, niet op Rudy zijn tekst, maar op het stappenplan. Ik heb het boek niet gelezen, dus ik kijk alleen naar de 5 stappen.
Ik was er niet erg van onder de indruk en vraag me af wat dit nou toevoegt ten opzicht van allerlei stappenplannen die er al zijn of ten opzichte van helemaal geen stappenplan, het nul alternatief. Ik loop de 5 stappen door:
Stap 1: Ik sta achter mijn genomen beslissingen. Dit lijkt eerder een legitimatie van verkeerde beslissingen. Het is fout gelopen, maar de beslissing is goed geweest. Ik herken het wel, maar principieel klopt dit natuurlijk niet. Je hebt dan stap 3 of 4 niet goed gedaan. Niet voldoende informatie, niet voldoende kritisch nagedacht. Bij stap 5 kom ik er op terug.
Stap 2: Activeer je basisovertuigingen. Niet echt een eye opener, maar deze vind ik wel sterk. Dat doen we te weinig, paar stappen terug (of omhoog) en vanuit dat perspectief kijken wat het hogere doel is. Dit past trouwens wel bij de strategie van het doorvragen naar achterliggende doelen, we hebben daar ook in onze serie over tegendenken aandacht aan besteed. De vragen stel je bij dit stappenplan vooral aan jezelf. Maar dat geeft niet, want bij minder belangrijke beslissingen ga je er niet allemaal mensen bij halen. Mar wel een stappenplan? Impliciet is hier natuurlijk de tip is, zoek bij een belangrijke beslissing iemand die je helemaal doorzaagt. Niet leuk, maar wel nuttig.
Stap 3: Lange termijn en 4: Visualiseer ideale uitkomst. Ik vind dit vooral tools. Stap 3 is om het probleem / de beslissing van alle kanten te bekijken. Je analyseert de feiten en probeert de consequenties van je beslissing te overzien. Stap 4 is dan vooral proberen je een eindbeeld te vormen.
Stap 5: De beslissing komt vanzelf. Hier wordt de vergelijking met toiletbezoek gemaakt. Ik weet niet of die van Rudy komt of uit het boek. Maar ik ben het er niet mee eens. Volgens mij gaat het juist vaak fout als we geen beslissing nemen. Sterker nog soms kan je beter een verkeerde beslissing nemen dan helemaal geen. Terug naar het toiletbezoek, deze vergelijking is volgens mij helemaal raak, dat gaat vaak mis doordat we toiletbezoek vaak uitstellen. Is het niet dat kinderen (en volwassenen) in hun broek plassen, dan is het wel de bijkomende schade. Weg moeten lopen uit een vergadering, niet kunnen concentreren omdat je nodig moet, een gesprek willen afkappen, irritatie, geld omdat je onderweg moet betalen voor toilet etc. Enfin, je hoort het al hier spreekt iemand met ervaring 😉.
Als mensen zich geholpen voelen door dit stappenplan is dat natuurlijk heel mooi, maar bij mij doet het niet veel. Daarom wil ik de vraag anders stellen. Hoe zou een stappenplan voor mij eruit zien om tot een goede beslissing te komen? Laat ik me dan beperken en proberen op 5 stappen uit te komen.
In 15 minuten kom ik tot het volgende:
- Breng het hogere doel in beeld. Waar gaat het echt om? Dat kan heel simpel zijn, lekkere koffie zonder ergernis of complex, bijvoorbeeld een beter leven en een goede band met m’n familie.
- Breng de feiten in beeld. Waar moet ik rekening mee houden? Wat zijn randvoorwaarden? wat zijn de effecten van een bepaalde keuze? etc.
- Beschouw de alternatieven en bepaal het rendement. Alternatieven zijn in ieder geval niets doen en wel iets doen. Maar vaak zijn er bij wel iets doen ook nog allerlei alternatieven. Wat zijn de consequenties van deze keuzes? Wat leveren ze op en wat kosten ze? Zowel financieel als op andere vlakken. Om het rendement te bepalen ga ik terug naar stap 1. Wat was eigenlijk het hogere doel? Levert het besluit daar een bijdrage aan? En staan de kosten / inspanning, etc. in daarmee in verhouding?
- Neem een besluit en laat het even bezinken. Ik denk dat een besluit pas een besluit is als het onomkeerbaar is. Dus als het geld is uitgegeven, de koopacte is getekend, de aannemers is ingehuurd etc. Maar het zou fijn zijn om je besluit even te laten bezinken. Ik denk dat we dat vaak ook automatisch doen. We nemen een besluit en besluiten dan (nog een besluit) om het na weekend definitief te maken. Dan kom ik regelmatig toch weer op andere gedachten. Zeker als je het met iemand deelt. Let op wat in deze stap het besluit is. Dat kan bijvoorbeeld het besluit zijn om iets te kopen, maar óók het besluit om iets niet te kopen is een besluit. Ook als je besluit iets niet te doen moet je door naar stap 5.
- Nadat je het besluit genomen hebt en het even hebt laten bezinken ga je af op je gevoel. Voelt het goed, dan ga je door. Met andere woorden de keuze uit stap 4 (wel of niet doen) maak je definitief. Voelt het besluit niet goed, dan ga je terug naar stap 1 en doorloop je de stappen nog een keer. Blijkbaar ben je iets vergeten, je moet nu achterhalen wat dat was en kijken of dat tot een ander besluit leidt. (Heb je dat een paar keer gedaan en kom je er niet achter dan moet je misschien maar gewoon op je gevoel afgaan. )
In een plaatje ziet het er als volgt uit:
Er zijn vast nog een heleboel verbeteringen mogelijk. Belangrijkste verschillen met beslissen in 5 stappen, het gaat om rendement en vergeet niet dat het ook om gevoel gaat.