Ik schreef eerder over het idee van George Akerlof uit 1970: the market for lemons. Akerlof stelt dat verkopers van tweedehands auto’s meer informatie hebben dan de kopers van die auto’s. Dat leidt tot onzekerheid bij de koper (1) en tot een neiging tot misbruik (liever een slechte auto aanbieden dan een goede) bij de verkoper (2). Uiteindelijk is het resultaat dat kopers steeds minder geld voor een tweedehands auto willen neertellen en dat de verkopers steeds slechtere auto’s in de markt moeten gooien (alleen dan houden ze er nog iets aan over). ‘In the end’ worden er alleen nog maar kneuzen (gebakjes, limoenen, lemons) verkocht. Of zoals economen dat zo mooi zeggen: de slechte producten verdrijven de goede producten. Een mooi voorbeeld van markten die niet lekker werken (imperfecte markten vanwege informatie asymmetrie).
Hoe anderen dat tekenden
Pas daarna ging ik eens kijken wat voor plaatjes er te vinden zijn over dit economische ‘lemma’. Dat blijken er nogal wat te zijn. Ik laat er een paar zien die ik tegen kwam:
Deze vind ik wel mooi (bron):
Hier zie je dat de onzekerheid er toe leidt tot kopers steeds minder willen betalen, dat daardoor verkopers (van goede auto’s) de markt verlaten, dat daardoor de prijs nog verder daalt tot uiteindelijk alleen nog een markt overblijft voor de slechtste auto’s.
Datzelfde idee kun je ook visualiseren door een dynamiek-cirkel te tekenen (bron):
Lagere prijzen leiden tot meer ‘gebakjes’ die weer tot lagere kwaliteit van aanbod leiden die weer tot lagere prijzen leiden ….
Verder zijn er vooral lollige tekeningen (ene uiterste) en technische grafieken met stijgende en dalende lijnen (andere uiterste) te vinden.
Eigen versie
Ik miste in alle gevallen de neiging tot herstel van de markten die er ook is en de mogelijkheid tot een nieuwe ronde van fraude. Per saldo zou het wel eens kunnen dat je nooit in een normale markt zit met gelijke informatie voor kopers en verkopers.
De vicieuze cirkel van steeds lagere prijzen en steeds slechtere producten zit bovenin mijn schema. Maar uiteindelijk komt er een correctie. Dat is dan misschien niet meer puur Akerlof maar toch.
Zo’n herstel kan met harde hand gebeuren. Denk aan de woekerpolissen (waarbij de verkoper van de spullen al weet dat het verkeerd kan/zal aflopen en hij de poet al op zak heeft met zekerheid). De consumenten voelen zich belazerd, verkeerd voorgelicht en stappen naar de rechter. Er komen schadeclaims en reputatieschade voor de malafide handelaren. Er is dus een straf op het achterhouden van informatie en het zal leiden tot minder winst en faillissementen (van de foute dealers).
En min of meer automatisch herstel (zachte correctie) vindt plaats vanuit het belang van de aanbieders van goed spul (waar geen markt meer voor is/was). Deze dealers zullen bereid zijn garantie op hun product te geven (niet goed geld terug). Ze zullen clubs oprichten waar je alleen nog lid van kan worden na certificatie en goed gedrag. Deze opkomst van de ‘betere dealer’ kun je zien als een beloning voor het leveren van een goed product en het verstrekken van kloppende informatie.
Dit gaat zolang door tot iedereen dezelfde informatie over de producten heeft en dus de producten een passende prijs krijgen (lage kwaliteit een lage prijs etc). Maar, zo werkt de dynamiek dan ook wel weer (ook weer geen Akerlof), de malafide handelaren verdwijnen natuurlijk nooit helemaal van het toneel. Ze zijn altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden om de oude business weer op te pakken en het feest begint weer van voren af aan.
Rudy van Stratum